رشته مهندسی صنایع یکی از رشته های پرطرفدار مهندسی است که در اکثر دانشگاه‌های اصلی کشور برای دانشجویان و علاقه‌مندان حتی در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری نیز ارائه می‌شود. پیش از آن که دلایل پرطرفدار بودن این رشته را شرح دهیم، لازم است تا در ابتدا با این رشته‌ی دانشگاهی آشنا شویم و متوجه شویم که مهندسی صنایع چیست؟ رشته مهندسی صنایع، به دنبال تربیت مهندسانی است که بتوانند بین مهندسان دیگر یک سازمان و یا کارخانه ارتباط برقرار کنند و حتی آن‌ها را مدیریت کنند. برای رسیدن به این مقصود در رشته صنایع، واحدهای متنوعی از رشته‌ها و مباحث مختلف ارائه می‌شود تا دانشجویان در حال تحصیل در این رشته، با حوزه کاری دیگر مهندسان آشنا باشند. برفرض مثال در سازمانی که نیاز است تا مهندسان شیمی و مهندسان برق در کنار یکدیگر کار کنند، پیشنهاد می‌شود تا از مهندسان صنایع نیز در کنارشان استفاده شود تا بتوانند ارتباط بین افراد را تسهیل کنند.
البته ارتباط بین مهندسان یک کارخانه و یا مدیریت کارکنان یک سازمان تنها حوزه فعالیت یک مهندس صنایع نیست. همان گونه که در رشته صنایع دروس بسیار متنوعی ارائه می‌شود، حوزه کاری مهندسان صنایع نیز بسیار متنوع است. بازاریابی و فروش، مدیریت پروژه و امکان‌سنجی طرح‌های توجیهی از اصلی‌ترین حوزه‌های کاری مهندسان صنایع هستند و می‌توان گفت که بازار کار مهندسی صنایع اشباع نشده و برای مهندسان صنایع فرصت‌های خوبی وجود دارد.
گرایش‌های مهندسی صنایع در دانشگاه های ایران
رشته صنایع در دانشگاه‌های ایران و در مقطع کارشناسی عموماً به‌صورت صنایع – صنایع ارائه شده و از مقطع فوق‌لیسانس به گرایش‌های مختلف تقسیم می‌شود. بهینه‌سازی سیستم‌ها، سیستم‌های سلامت، سیستم‌های کلان اقتصادی، سیستم‌های مالی، لجستیک و زنجیره تأمین، مدیریت پروژه، مدیریت مهندسی و آینده‌پژوهی گرایش‌های رشته مهندسی صنایع هستند که در حال حاضر در دانشگاه‌های کشور ارائه می‌شوند.
دروس مهندسی صنایع
دروس مهندسی صنایع در مقطع کارشناسی: در این مقطع تحصیلی در کنار دروس پایه همانند ریاضی و فیزیک عمومی، دروس اجباری و دروس اختیاری در چارت مهندسی صنایع وجود دارد که در ادامه به معرفی مهم‌ترین آن‌ها خواهیم پرداخت.
1) تحقیق در عملیات 1 و 2: شاید درس تحقیق در عملیات را بتوان مهم‌ترین درس رشته مهندسی صنایع قلمداد کرد. چراکه این درس، پیش‌نیاز خیلی از درس‌های دیگر رشته صنایع است. تئوری صف، تجزیه تحلیل و تصمیم‌گیری، سیستم‌های حمل‌ونقل و اصول شبیه‌سازی از جمله دروسی هستند که به طور مستقیم به بحث تحقیق در عملیات بازمی‌گردند. لازم به ذکر است که از این دو درس در کنکور کارشناسی ارشد رشته مهندسی صنایع سؤال طراحی می‌شود.
2) مدیریت و کنترل پروژه: یکی دیگر از درس‌های پراهمیت در رشته مهندسی صنایع درس مدیریت و کنترل پروژه است. این درس از آن جایی اهمیت دارد که دانشجویان رشته صنایع می‌توانند تنها با تکیه بر همین مبحث، وارد بازار کار شوند. چراکه بحث مدیریت پروژه، بحثی بسیار گسترده است که بازار کار نسبتاً خوبی نیز دارد. لازم به ذکر است که از این درس نیز در کنکور کارشناسی ارشد رشته مهندسی صنایع سؤال طراحی می‌شود.
3) کنترل کیفیت آماری: این درس که در کنکور مهندسی صنایع نیز از آن سؤال طراحی می‌شود از دو جنبه می‌تواند پراهمیت باشد. جنبه اول بازار کار آن است که در تمام کارخانه‌ها و کارگاه‌ها، کنترل کیفیت از اهمیت بالایی برخوردار است. از طرفی این درس، پیش‌نیاز درس مدیریت بهره‌وری در مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد و همچنین درس طراحی آزمایش‌ها در مقطع کارشناسی ارشد است که یکی از جدیدترین حوزه‌های تحقیقاتی رشته مهندسی صنایع نیز هست.
4) کنترل موجودی: از این درس نیز در کنکور مهندسی صنایع سؤال طراحی می‌شود و همان‌طور که از اسمش پیداست، در کارخانه‌ها و کارگاه‌هایی که نیاز به انبارکردن مواد اولیه و محصولات دارند، نقش مهمی را ایفا می‌کند.
ارزیابی کار و زمان، طرح‌ریزی واحدهای صنعتی، اقتصاد مهندسی، مهندسی فاکتورهای انسانی (ارگونومی)، نگهداری و تعمیرات، طراحی ایجاد، اصول مدیریت و تئوری سازمان، مدیریت تولید، مدیریت مالی و مدیریت سیستم‌های اطلاعات از دیگر دروس پراهمیت رشته مهندسی صنایع هستند.
دروس مهندسی صنایع در مقطع کارشناسی ارشد: ازآنجایی‌که گرایش‌های رشته صنایع در مقطع فوق‌لیسانس بسیار متنوع هستند، درس‌های متنوع و پرتعدادی را نیز در این مقطع شامل می‌شوند که دروس این مقطع عموماً بر سه قسم هستند. دروسی که در مقطع کارشناسی ارائه شده و در مقطع ارشد به‌صورت کامل‌تر ارائه می‌شوند، دروسی که پیش‌نیازشان در مقطع کارشناسی ارائه می‌شوند، دروس جدید. عارضه یابی، سری‌های زمانی، طراحی آزمایش‌ها، مدیریت دانش، مدیریت نوآوری و فناوری، برنامه‌ریزی پویا، تجارت الکترونیک، اقتصادسنجی، مدیریت زمان، مدیریت داده‌کاوی، برنامه‌ریزی استراتژیک، مدیریت تدارکات، مدیریت منابع انسانی، مهندسی سیستم و بازاریابی از دروسی هستند که در مقطع کارشناسی ارشد برای دانشجویان رشته مهندسی صنایع ارائه می‌شود.
دلایل پرطرفدار بودن رشته مهندسی صنایع
1) بازار کار خوب و قابل‌قبول معمولاً رشته‌های بین‌رشته‌ای بازار کار خوبی دارند. ازآنجایی‌که مهندسی صنایع نیز یک رشته‌ی بین‌رشته‌ای است و فارغ‌التحصیلان این رشته با مباحث مختلفی آشنا می‌شوند، مهارت‌های متنوعی را نیز می‌آموزند. در نتیجه این افراد در سازمان‌ها و شرکت‌های زیادی نیز امکان اشتغال خواهند داشت.
2) آسان بودن مباحث درسی نسبت به رشته‌های دیگر مهندسی: در چارت مهندسی صنایع که توسط وزارت علوم تدوین شده، درس‌هایی از رشته‌های مختلف برای آشنایی مهندسان صنایع با این رشته‌ها گنجانده شده است. اما از آنجایی که ضرورتی برای عمیق شدن این افراد در تمامی این رشته‌ها وجود ندارد، دروس آسان و ابتدایی رشته‌های مختلف برای مهندسان صنایع ارائه می‌شود و چارت مهندسی صنایع از دروس سختی همانند ریاضی مهندسی خالی است. در رشته‌ی مهندسی مکانیک، درس استاتیک در قالب یک درس سه واحدی و درس مقاومت مصالح در قالب دو درس سه واحدی ارائه می‌شود، اما در رشته صنایع، این دروس در قالب یک درس سه واحدی با نام استاتیک و مقاومت مصالح برای دانشجویان ارائه می‌شود.
3) قبولی کنکور با رتبه‌های پایین‌تر: از آنجایی که اکثر رتبه‌های برتر در کنکور رشته‌ی مهندسی صنایع را انتخاب نمی‌کنند، می‌توان گفت که بازار کار خوب این رشته در کنار امکان قبولی در دانشگاه‌های برتر با رتبه‌های پایین‌تر نسبت به نفرات برتر یکی دیگر از دلایلی است که باعث شده تا رشته‌ی مهندسی صنایع در بین رشته‌های پرطرفدار مهندسی قرار بگیرد.