ادوات لیفتینگ بار جزو اتصالات صنعتی هستند که در شکل های مختلف در صنایع سبک و سنگین، در لیفتینگ بار و در اتصالات ماشین آلات بکار گرفته می شوند. ادوات لیفتینگ بر حسب نوع کاربری ها از نوع برقی که اغلب با برق سه فاز کار می کنند و شامل انواع جرثقیل های برقی و انواع وینچ های برقی می باشند و بصورت گسترده ای نیز بصورت دستی تولید می شوند که انواع جرثقیل دستی، انواع پولیفت، مگنت، تیفور، بالانسر، جک پالت و .. را شامل می شوند. تناژ کاری ادوات لیفتینگ می تواند بسیار گسترده از 100 کیلوگرم که برای بالانسر ها و مگنت دارای کاربری گسترده تری است شروع شده و به بالاتر از 35 تن که برای جرثقیل های برقی و حتی مگنت ها می باشد نیز ادامه دارد. در تناژ بالاتر از تاور کرین ها استفاده می شود که قابلیت لیفتینگ بار بسیار بالایی دارند.
در تمامی ادوات لیفتینگ از سیم بکسل های فولادی، زنجیر های فولادی و گاهی نیز از تسمه های باربرداری در اتصالات استفاده می شود. سیم بکسل یکی از ادوات پر کاربرد صنعتی می باشد که به سبب گستردگی بسیار بالا در شکل و ساختار در صنایع مختلفی که هر یک نوع خاصی از سیم بکسل را طلب می کنند بکار گرفته می شود. البته کاربری سیم بکسل ها تنها بصورت فولادی نبوده و در صنایع از سیم بکسل استنلس استیل نیز که دارای مقاومت محیطی بسیار مناسبی است و در برابر آب و رطوبت مقاومت میکند در گرید های مختلف استفاده می شود.
سیم بکسل ها در صنایع دارای کاربری گسترده تری نسبت به زنجیر ها هستند چرا که تنوع زنجیر ها بسیار محدود و در نوع های زنجیر بار برداری، زنجیر الواتور و زنجیر لنگر قابل دسته بندی هستند حال آنکه با در نظر گرفتن مشخصات مکانیکی مختلف سیم بکسل ها بیش از 1000 نوع سیم بکسل با در نظر گرفتن ساختار و بافت و تنسایل می توان بر شمرد. در زیر به مشخصات مکاینیک سیم بکسل ها که سبب انتخاب آنها برای صنایع مختلفی می شود می پردازیم.
مشخصات مکانیکی سیم بکسل ها
سیم بکسل ها اغلب با یک کد متشکل از چند بخش معرفی می شوند که مشخصات مکانیکی آنها را بصورت کامل مشخص کرده و انتخاب سیم بکسل برای صنایع مختلف با بکارگیری این کد ها صوررت می پذیرد. بعنوان مثال سیم بکسل با مشخصات مکانیکی زیر را در نظر بگیرید:
8X19S+FC Tensile 1560 N/mm2 Galvanized
این ساختار از سیم بکسل که در دسته سیم بکسل های آسانسوری نیز قرار می گیرد معین کننده سیم بکسل فولادی با ساختار 8X19 یعنی متشکل از 8 رشته که در هر رشته از 19 مفتول استفاده شده است و دارای مغزی از نوع FC یا Fiber core که یک مغزی کنفی می باشد استو نوع بافت این سیم بکسل فولادی Seale بوده، دارای تنسایل مقاومت کششی برابر با 1560 نیوتن بر میلیمتر مربع است و برای جلوگیری از تماس مستقیم مفتول های این سیم بکسل با مواد خورنده از روکش و آبکاری گالوانیزه برای آن استفاده شده است. در زیر به بررسی جز به جز مشخصات مکانیکی سیم بکسل می پردازیم.
- ساختار سیم بکسل: که بصورت ضرب دو عدد مشخص شده که عدد اول تعداد رشته ها در ساختار و عدد دوم تعداد مفتول های هر استرند را مشخص می کند.
- بافت سیم بکسل: در کل چهار بافت کلی برای سیم بکسل ها وجود دارند که شامل بافت استاندارد با قطر برابر مفتول های استرند، بافت سیل که بیشتر برای سیم بکسل های آسانسوری و حفاری بکار گرفته می شود، بافت وارینگتون و بافت فیلر. البته برخی از انواع بافت های ترکیبی نیز در تولید سیم بکسل بکار گرفته می شوند.
- نوع مغزی سیم بکسل: اغلب یا از الیاف کنفی و یا پلی پروپیلن در مورد سیم بکسل ها با مغزی غیر فولادی و سیم بکسل های مغز فولادی نیز در واقع در مغزی یک سیم بکسل با قطر کمتر را دارند.
- تنسایل سیم بکسل: معرف مقاومت کششی سیم بکسل می باشد که این عدد بین 1560 نیوتن بر میلیمتر مربع برای سیم بکسل ها با کاربری های نسبتا سبک تر و تنسایل 2160 نیوتن بر میلیمتر مربع که اغلب برای سیم بکسل های نتاب مصرفی بر روی تاور کرین ها مورد استفاده قرار می گیرد.
- نوع آبکاری و پوشش سطحی سیم بکسل: سیم بکسل های فولادی در برابر خورنده های محیطی مانند آب و رطوبت، کلرید ها و گازهای صنعتی ضعیف بوده و دچار خوردگی می شوند. از این رو در اغلب موارد از نوعی پوشش سطحی مانند آبکاری گالوانیزه با روی و یا روغن کاری سطحی برای افزایش مقاومت مفتول ها در تماس با خورنده ها استفاده می شود.
زنجیر بار و گرید های آن
زنجیر بار Lifting chain در واقع ابزاری تولید شده از گرید های مختلف و آلیاژ های فلزی بر حسب کاربری می باشد که در صنایع سنگین اغلب در گرید های فولادی و استنلس استیل مورد استفاده قرار می گیرد. زنجیر بار به روش فورج گرم تولید شده و کاربری گسترده ای در لیفتینگ بار بر روی جرثقیل های سقفی زنجیری، پولیفت ها و وینچ های زنجیری دارد. زنجیر بار اغلب بصورت اسلینگ زنجیری در لیفتینگ بار شرکت می کند که همراه با متعلقات مختلفی استفاده می شود بسیاری از متعلقات و اتصالات زنجیر بار مانند قلاب، شگل، مهارکش، حلقه فولادی بصورت مشترک در اسلینگ های سیم بکسلی نیز مورد استفاده قرار می گیرند. با این وجود برخی از اتصالات مانند رابط زنجیر و قلاب دانه گیر زنجیر بصورت خاص تنها برای زنجیر های بار مورد استفاده قرار می گیرد. در زیر به بررسی گرید های پر کاربرد زنجیر صنعتی می پردازیم.
- زنجیر آهنی G43 : یکی از پایینترین گرید های زنجیر می باشد که دارای کاربری های غیر لیفتینگ بوده و کاربری کشتارگاهی نیز دارد. این گرید از زنجیر آهنی اغلب بصورت گالوانیزه سرد در بازار یافت می شود.
- زنجیر فولادی گرید G80 : پر مصرف ترین گرید فولادی زنجیر بار در صنایع می باشد. زنجیر G80 بر روی اغلب جرثقیل های دستی و برقی زنجیری مورد استفاده قرار گرفته و استفاده از آن در اسلینگ های زنجیری نیز بسیار متداول است.
- زنجیر فولادی گرید G100 : دارای کاربری های خاصی بوده و برند های محدودی نیز در دنیا مانند برند کروزبی آمریکا به تولید این گرید از زنجیر بار که دارای مقاومت کششی بسیار بالایی است مبادرت دارند.
زنجیر استنلس استیل: دو گرید از زنجیر های استیل یکی گرید 304 معروف با استیل بگیر و گرید 316 از زنجیر استیل معروف به استیل نگیر نیز در کاربری های صنعتی به سبب مقاومت بالایی که در برابر زنگ زدگی دارند مورد استفاده قرار می گیرند