همه چیز درباره سی تی اسکن

مقطع‌نگاری رایانه‌ای یا برش‌نگاری رایانه‌ای یا توموگرافی رایانه‌ای (سی تی یا سی ای تی اسکن) به پزشک امکان رؤیت درون بدن شما را می­­دهد. این روش از اشعه ایکس و یک کامپیوتر برای نمایش تصویر اندام­ها، استخوان­ها، و سایر بافت­ها استفاده می­کند. جزئیات نشان داده شده در سی تی اسکن از اشعه ایکس معمولی بیشتر است.

سی تی اسکن را می­توان برای تمامی اعضای بدن انجام داد. انجام سی تی اسکن چندان زمان­بر نیست و دردی نیز ندارد.

عملکرد سی تی اسکن به چه صورتی است ؟

سی تی اسکن دارای پرتوی باریکی از اشعه ایکس است که به دور بخشی از بدن شما چرخیده و حلقه می­زند. این کار چند سری تصویر از زوایای مختلف را ارائه می­کند. کامپیوتر از این اطلاعات برای ایجاد یک تصویر چند مقطعی استفاده می­کند. این اسکن دو بعدی (2D) مانند یک تکه نان، بخشی از درون بدن شما را نشان می­دهد. این روند تکرار می­شود تا چند برش تصویری ایجاد شود. کامپیوتر این برش ها را روی هم قرار داده و تصویری دقیق از اندام­ها، استخوان­ها و عروق خونی شما را ایجاد می­کند. برای مثال، یک جراح می تواند از این اسکن برای بررسی تمامی زوایای تومور استفاده کرده و برای عمل جراحی آماده شود.

سی تی اسکن چه کاربردی دارد ؟

پزشکان بنا به دلایل متعددی انجام سی تی اسکن را تجویز می­کنند:

• مشکلات مربوط به استخوان­ها و مفاصل، مانند شکستگی پیچیده استخوان و تومورها با می­توان با استفاده از سی تی اسکن تشخیص داد.
• در صورتی که سرطان، بیماری­های قلبی، آمفیزم یا توده­های کبدی داشته باشید، سی­تی اسکن به پزشک شما در تشخیص بیماری کمک خواهد کرد.
• آسیب­ها و خونریزی­های داخلی که ممکن است به دلیل تصادف ایجاد شده باشند با استفاده از سی تی اسکن قابل رؤیت خواهند بود.
• از سی تی اسکن می­توان برای موقعیت­یابی تومور، لخته خون، مایعات اضافی و یا عفونت استفاده کرد.
• از سی تی اسکن می­توان برای طرح­درمان و یا اعمالی از قبیل بیوپسی، جراحی و پرتودرمانی استفاده کرد.
• پزشکان با مقایسه نتایج سی تی اسکن می­توانند روند بهبود و پاسخ­دهی طرح­های درمانی را نیز بررسی کنند. برای مثال بررسی اسکن­های مختلف از یک تومور می­تواند واکنش آن نسبت به شیمی­درمانی یا پرتودرمانی را نشان دهد.

آیا انجام سی تی اسکن خطرناک است ؟

در سی­تی­اسکن از اشعه ایکس استفاده می­شود، و این اشعه تشعشعات یونیزه را ایجاد می­کند. مطالعات نشان داده که این نوع تشعشعات می­توانند به DNA آسیب رسانده و منجر به سرطان شوند. اما ریسک آن بسیار پایین است ( احتمال ابتلا به سرطان کشنده طی استفاده از سی­تی اسکن، یک در دوهزار است).

اما افزایش تعداد سی­تی­اسکن­ها در طول عمر خود و در معرض تشعشعات بودن خطر ابتلا به سرطان را افزایش می­دهد. بنابراین با هر سی­تی­اسکن این ریسک افزایش پیدا می­کند. بهتر است دررابطه با مزایا و معایب سی­تی­اسکن با پزشک خود مشورت کنید و از او بپرسید چرا انجام سی­تی­اسکن برای شما ضروری است.

تشعشعات یونیزه برای کودکان خطرناک­تر است. چراکه کودکان در سن رشد هستند و احتمال قرار گرفتن آنها در معرض تشعشعات بیشتر از سایر افراد است. بهتر است قبل از انجام سی­تی­اسکن از پزشک خود سوال کنید که آیا دستگاه سی­تی­اسکن برای کودکان تنظیم شده است یا خیر.

در صورتی که باردار هستید به پزشک خود اطلاع دهید. اگر نیاز به تصویربرداری از ناحیه شکمی داشته باشید، ممکن است پزشک شما تصویربرداری فراصوت را پیشنهاد دهد..

عوارض سی تی اسکن چیست؟

برخی از افراد نسبت به مواد حاجب حساسیت دارند. در اغلب مواقع این واکنش خفیف است. حساسیت نامبرده می­تواند منجر به خارش و یا قرمزی پوست شود. در موارد بسیار کمی رنگ مواد حاجب منجر به واکنش­های تهدید کننده حیات می­شود. به همین دلیل ممکن است پزشک پس از انجام سی­تی­اسکن شما را معاینه کند. هرگونه حساسیت نسبت به مواد دارویی، غذاهای دریایی و یا یُد را به پزشک خود اطلاع دهید.

در صورتی که به دیابت مبتلا هستید و داروی متفورمین مصرف میکنید نیز باید به پزشک خود اطلاع دهید. پزشک به شما خواهد گفت که آیا می­توانید قبل و بعد از سی­تی­اسکن داروی خود را مصرف کنید یا خیر.

اگرچه این حالت بسیار نادر است، اما مواد حاجب می­توانند منجر به مشکلات کلیوی شوند. در صورتی که مشکلات کلیوی دارید، قبل از انجام سی­تی­اسکن به پزشک خود اطلاع دهید.

چگونه برای سی تی اسکن آماده شوم؟

می­توانید داروهای خود را مصرف کنید. اما 4 ساعت قبل از انجام سی­تی اسکن نباید مواد کافئین­دار بخورید یا سیگار بکشید. سی­تی­اسکن از اشعه ایکس استفاده می­کند، پس در صورتی که باردار هستید استفاده از این روش به شما توصیه نمی­شود.

در صورتی که شرایط زیر را دارید به پزشک و یا تکنسین خود اطلاع دهید:

• بارداری
• انجام پرتودرمانی