کابل فیبرنوری به دلیل قابلیت انتقال داده با سرعت بالا و نویز کم، به یکی از اجزای اصلی زیرساخت‌های ارتباطی تبدیل شده است. این کابل‌ها با استفاده از رشته‌های نازک شیشه‌ای یا پلاستیکی، داده‌ها را از طریق نور انتقال می‌دهند و عملکردی بسیار بهتر از کابل‌های مسی معمولی ارائه می‌دهند. برای انتخاب کابل فیبر نوری مناسب، آشنایی با انواع مختلف آن از جمله کابل فیبر نوری سینگل مد و مالتی مد، بسیار حائز اهمیت است. در این مقاله به بررسی انواع کابل‌های فیبر نوری از جنبه‌های مختلف خواهیم پرداخت.
کابل فیبرنوری چیست و چه کاربردی دارد؟
کابل فیبرنوری یک نوع کابل ارتباطی است که داده‌ها را به‌جای استفاده از جریان الکتریکی، از طریق پالس‌های نور انتقال می‌دهد. این کابل‌ها از رشته‌های بسیار نازک شیشه‌ای یا پلاستیکی ساخته می‌شوند و به دلیل سرعت و کیفیت بالای انتقال داده، در بسیاری از کاربردهای شبکه و ارتباطات مدرن استفاده می‌شوند. فیبر نوری نسبت به کابل‌های مسی مزایایی چون پهنای باند بالاتر، نویز و تداخل کمتر و امکان انتقال داده در مسافت‌های طولانی را دارد.
انواع کابل فیبرنوری از نظر ساختار
کابل فیبر نوری از نظر ساختار به انواع مختلفی تقسیم می‌شود که در ادامه بررسی می‌کنیم.
1. کابل فیبر نوری شیشه‌ای
این نوع کابل‌ها از رشته‌های بسیار نازک شیشه خالص ساخته می‌شوند که توانایی انتقال نور را با کمترین افت سیگنال دارند. هسته شیشه‌ای این کابل‌ها امکان انتقال داده با پهنای باند بسیار زیاد در مسافت‌های طولانی را فراهم می‌کند. از دیگر مزایای آن می‌توان به مقاومت در برابر تداخلات الکترومغناطیسی اشاره کرد. قیمت بالاتر و حساسیت بیشتر به شکستگی، از نقاط ضعف این نوع کابل فیبرنوری محسوب می‌شود.
2. کابل فیبر نوری پلاستیکی
کابل‌های فیبر نوری پلاستیکی از مواد پلیمری سبک و انعطاف‌پذیر ساخته می‌شوند و نسبت به انواع شیشه‌ای قیمت کمتری دارند. این کابل‌ها برای انتقال داده در فواصل کوتاه‌تر طراحی شده‌اند. نصب آسان و مقاومت در برابر ضربه از دیگر مزایای این نوع کابل است، اما پهنای باند و مسافت انتقال داده در آن‌ها محدودتر است.
3. کابل فیبر نوری سیلیکایی
این کابل‌ها از سیلیکا (سیلیس) ساخته شده و برای محیط‌هایی با شرایط سخت طراحی شده‌اند. کابل‌های سیلیکایی مقاومت بالایی در برابر دماهای بالا و شرایط محیطی نامطلوب دارند. دوام بالا و پایداری سیگنال از ویژگی‌های برجسته این کابل‌هاست، اما هزینه تولید آن‌ها نسبت به انواع شیشه‌ای و پلاستیکی بیشتر است که باعث می‌شود استفاده از آن‌ها محدود به کاربردهای خاص باشد.
انواع کابل فیبر نوری از نظر نوع فیبر
کابل فیبر نوری سینگل مد و مالتی مد انواعی از کابل‌های فیبر نوری هستند که در ادامه آن‌ها را توضیح می‌دهیم.
1. کابل فیبر نوری سینگل مد (Single Mode)
کابل‌های سینگل مد برای انتقال داده در مسافت‌های بسیار طولانی طراحی شده‌اند و دارای هسته‌ای با قطر بسیار کوچک (حدود 9 میکرون) هستند. این هسته باریک به نور اجازه می‌دهد تنها از یک مسیر عبور کند و در نتیجه نویز و افت سیگنال به حداقل می‌رسد. به همین دلیل، این کابل‌ها برای کاربردهایی مانند شبکه‌های بین شهری، ارتباطات بین مراکز داده و شبکه‌های زیرساختی اصلی استفاده می‌شوند. مزیت اصلی کابل فیبر نوری سینگل مد پهنای باند بسیار بالا و قابلیت انتقال داده با دقت بیشتر است.
کابل فیبر نوری سینگل مد معمولا از منابع نوری لیزری استفاده می‌کنند که به دلیل پایداری بیشتر در انتقال داده، عملکرد قابل اعتمادی ارائه می‌دهند. اما این کابل‌ها به تجهیزات نوری پیشرفته‌تری نیاز دارند که ممکن است هزینه کلی سیستم را افزایش دهد. بنابراین استفاده از کابل فیبر نوری سینگل مد بیشتر در پروژه‌های بزرگ و تخصصی مناسب است؛ جایی که مسافت و کیفیت انتقال داده اهمیت بالایی دارد.
2. کابل فیبر نوری مالتی مد (Multi Mode)
کابل‌های مالتی مد در مقایسه با کابل فیبر نوری سینگل مد، دارای هسته‌ای بزرگ‌تر (معمولا 50 یا 62.5 میکرون) هستند که امکان عبور نور از چندین مسیر را فراهم می‌کند. این ویژگی باعث می‌شود که کابل مالتی مد بتواند حجم بالایی از داده را در یک زمان انتقال دهد، اما در عین حال باعث افت سیگنال و پراکندگی نور در فواصل طولانی‌تر می‌شود. این نوع کابل بیشتر برای کاربردهای داخلی، مانند شبکه‌های محلی و اتصالات درون ساختمانی استفاده می‌شود؛ جایی که مسافت کوتاه و هزینه کم مدنظر است.
کابل‌های مالتی مد معمولا با منابع نوری LED کار می‌کنند که هزینه کمتری نسبت به منابع لیزری دارند. به دلیل سادگی تجهیزات، کابل مالتی مد گزینه‌ای ایده‌آل برای پروژه‌های مقرون‌به‌صرفه و کاربری‌های غیرتخصصی است. با این حال، محدودیت در پهنای باند و مسافت انتقال داده از جمله معایب اصلی آن به شمار می‌آید.
انواع کابل فیبر نوری از نظر کاربرد
محل استفاده از کابل فیبرنوری، یکی دیگر از مواردی است که کابل‌ها را از دیگر انواع متمایز می‌کند. در ادامه انواع کابل فیبر نوری از نظر کاربرد را بررسی می‌کنیم.
1. کابل فیبر نوری داخلی (Indoor – Tight Buffer)
این نوع کابل‌ها برای استفاده در محیط‌های داخلی طراحی شده‌اند و معمولا در آن هر فیبر با روکشی محکم پوشانده می‌شود. این ساختار باعث افزایش انعطاف‌پذیری و سهولت نصب در فضاهای محدود مانند ساختمان‌ها و شبکه‌های داخلی می‌شود. کابل‌های Indoor معمولا در برابر رطوبت و شرایط محیطی نامطلوب مقاومت کمتری دارند، اما وزن سبک، قطر کم و طراحی ساده آن‌ها نصب در کانال‌ها، سقف‌های کاذب و رک‌ها را آسان می‌کند.
2. کابل فیبر نوری بیرونی (Outdoor – Loose Tube)
این کابل‌ها برای استفاده در محیط‌های خارجی و فضاهای باز طراحی شده‌اند و دارای ساختار Loose Tube هستند. در این نوع کابل، فیبرها در داخل لوله‌هایی آزاد قرار گرفته‌اند که به آن‌ها امکان حرکت و انعطاف بیشتری می‌دهد و از آسیب دیدن فیبرها در شرایط محیطی سخت مانند دمای بالا یا پایین جلوگیری می‌کند. کابل‌های Outdoor معمولا با موادی مقاوم در برابر آب، اشعه فرابنفش و فشار مکانیکی پوشانده می‌شوند و برای کاربردهایی مانند ارتباطات بین شهری، دفن در زیر زمین یا نصب در خطوط هوایی مناسب هستند.
3. کابل فیبر نوری داخلی و خارج (Indoor & Outdoor)
این نوع کابل‌ها ترکیبی از ویژگی‌های کابل‌های Indoor و Outdoor را دارند و برای کاربردهایی طراحی شده‌اند که نیاز به انتقال کابل از محیط داخلی به محیط خارجی یا برعکس وجود دارد. این کابل‌ها دارای ساختاری مقاوم در برابر عوامل محیطی و در عین حال انعطاف‌پذیر و سبک برای استفاده در محیط‌های داخلی هستند. کابل‌های Indoor & Outdoor گزینه‌ای ایده‌آل برای پروژه‌هایی مانند اتصال ساختمان‌ها در شرکت‌ها، سازمان‌ها یا دانشگاه‌ها به شمار می‌روند و به دلیل طراحی چندمنظوره، هزینه و زمان نصب کمتری دارند.
انواع کابل فیبر نوری بر اساس ضریب شکست (مواد هسته)
کابل‌های فیبر نوری بر اساس ساختار مواد هسته و نحوه تغییر ضریب شکست درون آن، به دو دسته اصلی ضریب شکست پله‌ای و ضریب شکست تدریجی تقسیم می‌شوند که در ادامه بررسی می‌کنیم.
1. ضریب شکست پله‌ای (Step-Index)
در این نوع کابل، ضریب شکست در هسته و پوشش به‌صورت ناگهانی تغییر می‌کند؛ به این معنا که هسته دارای ضریب شکست بالاتر و پوشش بیرونی دارای ضریب شکست پایین‌تر است. این تفاوت پله‌ای باعث می‌شود نور در داخل هسته از طریق بازتاب‌های داخلی حرکت کند. کابل‌های پله‌ای ساده‌ترین نوع فیبر نوری هستند و معمولا در کاربردهای کم‌هزینه و مسافت‌های کوتاه‌تر مانند حسگرها یا ابزارهای آموزشی استفاده می‌شوند. اما به دلیل پراکندگی زیاد نور، پهنای باند کمتری دارند و برای کاربردهای دقیق یا مسافت‌های طولانی مناسب نیستند.
2. ضریب شکست مرحله‌ای (تدریجی) (Graded-Index)
در این نوع کابل فیبرنوری، ضریب شکست در هسته به‌صورت تدریجی و مرحله‌ای از مرکز به سمت لایه‌های بیرونی کاهش می‌یابد. این طراحی باعث می‌شود نور به‌جای بازتاب‌های کامل، در مسیری خمیده و نرم‌تر حرکت کند. نتیجه این ساختار، کاهش پراکندگی نوری و افزایش پهنای باند است. کابل‌های ضریب شکست تدریجی برای کاربردهای پیچیده‌تر و مسافت‌های متوسط تا طولانی مناسب هستند. این کابل‌ها عملکرد بهتری نسبت به نوع پله‌ای دارند و می‌توانند داده‌ها را با سرعت و کیفیت بیشتری انتقال دهند.
در خرید کابل فیبرنوری به چه نکاتی توجه کنیم؟
برای انتخاب کابل فیبرنوری مناسب، باید به مشخصات و ویژگی‌های متعددی توجه کرد که به نیازها و شرایط پروژه بستگی دارد. در ادامه مهم‌ترین پارامترها برای خرید کابل فیبرنوری را شرح می‌دهیم.
- طول کابل: طول کابل باید متناسب با فاصله‌ای که قرار است داده‌ها منتقل شوند، انتخاب شود. برای مسافت‌های کوتاه‌تر، کابل‌های مالتی مد و برای مسافت‌های طولانی‌تر، کابل فیبر نوری سینگل مد انتخاب بهتری خواهند بود. همچنین بهتر است مقداری کابل اضافی برای انعطاف‌پذیری در نصب درنظرگرفته شود.
- تعداد کور (Core): تعداد هسته‌های کابل نشان‌دهنده تعداد رشته‌های فیبر نوری درون کابل است. کابل‌ها می‌توانند تک‌هسته‌ای (Single Core) یا چند‌هسته‌ای (Multi-Core) باشند. برای کاربردهای ساده مانند اتصال یک دستگاه، کابل‌های تک‌هسته‌ای کافی هستند، اما در پروژه‌های شبکه‌ای پیچیده‌تر که نیاز به انتقال داده در چندین کانال وجود دارد، کابل‌های چند‌هسته‌ای بهتر هستند.
- برند کابل فیبرنوری: انتخاب برند معتبر مانند برند کابل فیبر نوری نگزنس (Nexans) یکی از مهم‌ترین فاکتورها در خرید کابل فیبر نوری است. شرکت‌های معتبر مانند ویرا شبکه کاسپین به دلیل کیفیت بالا، پایداری عملکرد و استانداردهای بین‌المللی، کابل فیبر نوری نگزنس را به مشتریان خود ارائه می‌دهند.
- مقاومت در برابر شرایط محیطی: اگر کابل در محیط‌های نامطلوب (مانند زیر زمین، مناطق مرطوب یا در معرض اشعه فرابنفش) نصب می‌شود، باید دارای ویژگی‌هایی مانند مقاومت در برابر آب، UV و مواد شیمیایی باشد. این ویژگی‌ها معمولا در کابل‌های Outdoor موجود است.
بهترین انواع کابل فیبر نوری را از کجا بخریم؟
انتخاب محل مناسب برای خرید کابل فیبرنوری، تاثیر زیادی بر کیفیت و عملکرد شبکه شما دارد. برای اطمینان از خرید محصولی با کیفیت و خدمات پشتیبانی مطمئن، توصیه می‌شود از فروشگاه‌ها و شرکت‌های معتبر مانند ویرا شبکه کاسپین (ویرانت) خرید کنید.
ویرا شبکه کاسپین انواع کابل فیبرنوری از برندهای معتبر جهانی مانند برند کابل فیبر نوری نگزنس و برندهای ایرانی معتبر را ارائه می‌دهد. محصولات ارائه‌شده توسط این شرکت دارای استانداردهای بین‌المللی هستند و از کیفیت بالایی برخوردارند.
تیم فنی ویرا شبکه کاسپین (ویرانت) با تجربه و دانش فنی بالا، مشتریان را در انتخاب کابل مناسب برای پروژه‌های خود راهنمایی می‌کند. این شرکت محصولات خود را با قیمت‌های رقابتی ارائه می‌دهد که این امر در کنار کیفیت بالای محصولات، بهترین تجربه خرید را به ارمغان می‌آورد.
نتیجه‌گیری
اگر به دنبال انواع کابل فیبر نوری سینگل مد یا مالتی مد از برندهای معتبر مانند برند کابل فیبر نوری نگزنس هستید، شرکت ویرا شبکه کاسپین با ارائه محصولات متنوع، استاندارد و خدمات طراحی و پیاده‌سازی، نیازهای شما را به بهترین شکل ممکن برآورده می‌کند.