مادربردها در یک کامپیوتر به عنوان مغز کل سیستم در نظر گرفته می شوند و تمامی اجزای مهم سخت افزاری مانند پردازنده، کارت گرافیک، رم، حافظه داخلی را مدیریت می کنند. خرابی مادربرد در یک کامپیوتر می تواند عامل بروز اکثر مشکلات سیستم باشد. از کند شدن سیستم گرفته تا ریست شدن کامپیوتر، همگی می تواند به مادربرد مربوط شود. بدترین حالت زمانی است که مادربرد روشن نمی شود. دلایل روشن نشدن مادربرد می تواند متفاوت باشد. در این مقاله می خواهیم شما را با رایج ترین مشکلات مادربرد و دلیل بروز آنها آشنا کنیم و به شما راه حل رفع مشکل را نیز توضیح دهیم.
روشن نشدن مادربرد چه مشکلاتی را ایجاد می کند؟
از آن جایی که مادربرد عملکرد تمامی قطعات را کنترل کرده و برق سیستم را توزیع می کند، روشن نشدن مادربرد می تواند موجب از کار افتادن کامل سیستم و روشن نشدن آن شود. در نتیجه شما اصلا نمی توانید از سیستم تان استفاده کنید. بنابراین رفع مشکل روشن نشدن مادربرد، اولین و مهمترین کاری است که باید انجام داد. با توجه به قیمت های بالای مادربرد، از جمله قیمت مادربرد ddr5، تعمیر به موقع این قطعات برای جلوگیری از آسیب ها و هزینه های بیشتر ضروری است.
علائم خرابی مادربرد
گاهی اوقات علاوه بر روشن نشدن مادربرد، یک سری نشانه های دیگر هم می توانند مشخص کنند که احتمالا مادربرد دچار مشکل شده است. علائم خرابی مادربرد شامل موارد زیر است:
- وجود علائم آسیب یا خرابی در دیگر قطعات مرتبط با مادربرد
- احساس بوی سوختگی در سیستم
- هنگ کردن مداوم سیستم یا کند شدن آن
- ظاهر شدن صفحه آبی مرگ در کامپیوتر
- خاموش و روشن شدن ناگهانی سیستم در حین کار
- داغ شدن بیش از حد سیستم
- خرابی و از کار افتادن دیگر قطعات سخت افزاری
مهمترین دلایل روشن نشدن مادربرد چیست؟
به صورت کلی هر عامل داخلی و خارجی می تواند روی مادربرد اثر منفی بگذارد و عملکرد آن را مختل کند. حالا ممکن است تنها شاهد ضعیف شدن یا درست کار نکردن مادربرد باشیم یا این که به دلیل سوختن این قطعه بسیار مهم، با روشن نشدن مادربرد مواجه شویم. نوسانات برقی، مشکلات نرم افزاری در سیستم بایوس، نصب نشدن درست قطعاتی مانند کارت گرافیک، پردازنده و رم، ضربه و آسیب های فیزیکی، وجود اتصالات کوتاه در مادربرد یا بدنه کیس کامپیوتر، مشکلات پاور یا منبع تغذیه، خرابی کابل ها و اتصالات و مواردی از این دست همگی می توانند دلیل روشن نشدن مادربرد یا سایر مشکلات مشابه آن باشند. در ادامه هر یک از این دلایل را به همراه راه حل رفع مشکل بررسی می کنیم.
UEFI/BIOS خود را بازنشانی کنید
این غیر معمول نیست که بخش عمده مشکلات یک سیستم به تنظیمات بایوس، به ویژه اورکلاک شدن یا تغییرات استانداردهای سیستم مربوط شود. در صورت فعال کردن تنظیماتی که سخت افزار سیستم با آن سازگار نیست، یا غیر فعال کردن تنظیمات مهم، ممکن است متوجه ناپایداری سیستم یا روشن نشدن مادربرد شوید. خصوصا ممکن است به دلیل مشکلات بایوس، سیستم در مرحله راه اندازی گیر کند. یعنی کامپیوتر روشن شده و صدای فن و سایر قطعات شنیده می شود، اما وارد صفحه راه اندازی نمی شوید. بنابراین برای رفع مشکل به وجود آمده باید به سراغ بخش بایوس رفت.
نحوه رفع مشکلات بایوس سیستم
این که چطور می توانید به تنظیمات بایوس دسترسی یابید به نوع سیستم شما بستگی دارد. در برخی از مادربردها، دکمه های تنظیم مجدد بایوس در پنل ورودی یا خروجی خود مادربرد وجود دارد. به هر حال بسته به نوع سیستم، شما باید وارد بایوس شوید و آن را به تنظیمات کارخانه بازنشانی کنید. همچنین در برخی از سیستم ها شما می توانید از دکمه f5 برای بازنشانی بایوس به تنظیمات پیش فرض کارخانه استفاده کنید. علاوه بر این روش ها، شما همیشه می توانید از روش قدیمی و دستی، یعنی جدا کردن کابل برق های مادربرد هم استفاده کرده و تنظیمات بایوس مادربرد را به پیش فرض کارخانه بازگردانی کنید.
پاور و منبع تغذیه را چک کنید
اگر سیستم شما اصلا روشن نمی شود، بررسی کابل های برق ضروری است. مادربردهای مدرن معمولاً به چندین کابل برق نیاز دارند و فراموش کردن تنها یکی از آنها به این معنی است که رایانه شما اصلاً روشن نمی شود. یک کانکتور اصلی 20 تا 24 پینی و یک کانکتور دوم با چهار یا هشت پین وجود دارد که توسط سوکت پردازنده پنهان شده است. حتی برخی از رایانه های شخصی یک کابل چهار یا هشت پینی ثانویه نیز دارند. بررسی کنید که تمامی کابل های مورد نیاز به برق وصل شده باشند و تمامی اتصالات برقرار باشد.
آیا قطعات به درستی نصب شده اند؟
اگر قطعات به درستی نصب نشوند، می توانند باعث اختلال در عملکرد مادربرد شوند که در بهترین حالت منجر به سیستمی ناپایدار خواهد شد و در بدترین حالت نیز مادربرد روشن نشده و سیستم حتی بوت نمی شود. رم، کارت های گرافیک، خود CPU و هر کارت افزودنی که دارید، همگی در صورت عدم نصب صحیح می‌توانند موجب روشن نشدن مادربرد شوند. بنابراین اگر فکر می‌کنید ممکن است مشکل سخت افزاری داشته باشید، ایده خوبی است که آنها را بررسی کنید و مطمئن شوید که تمامی قطعات به درستی متصل شده باشند. بهتر است یک بار کارت گرافیک را جدا کرده و دوباره آن را نصب کنید. رم و پردازنده هم به همین ترتیب باید به درستی نصب شده باشند.
آیا اتصال کوتاه رخ داده است؟
مادربردها پر از خازن ها و اتصالات لحیم شده هستند که داده ها و انرژی را از یک قسمت برد به قسمت دیگر هدایت می کنند. همانطور که ممکن است متوجه شده باشید، مادربرد توسط یک سری از پایه های پیچی که حدود یک چهارم اینچ ضخامت دارند، از بدنه رایانه شخصی جدا می شود. دلیل وجود این اجزا این است که ممکن است مادربرد در تماس با سایر اجزای فلزی، دچار اتصال کوتاه شود، که همین می تواند باعث خرابی سیستم یا حتی آسیب به اجزای آن شود. مادربردی که دچار اتصال کوتاه می شود ممکن است راه اندازی شده و بلافاصله دوباره خاموش شود، یا ممکن است بوت شود، اما سپس به طور تصادفی از کار بیفتد.
چطور مشکل اتصال کوتاه مادربرد را برطرف کنیم؟
حتی اگر اتصال کوتاه مادربرد در وهله نخست موجب روشن نشدن مادربرد نشود، حتما در صورت برطرف نشدن این مشکل، این اتفاق می افتد. نحوه نصب مادربرد خود را بررسی کنید و مطمئن شوید که پایه های مخصوص، مانع تماس مادربرد با کیس شوند. همچنین مطمئن شوید که قسمت های پشتیبانی نشده مادربرد، به سمت داخل کیس خم نشده باشند. علاوه بر این باید تمامی سیم های داخلی کیس و اطراف مادربرد به خوبی با پوشش بیرونی لاستیکی یا پلاستیکی پوشانیده شده باشند. هر یک از این موارد می تواند نشانه وجود اتصال کوتاه در مادربرد باشد. بنابراین در صورت مشاهده آنها، باید با تعویض سیم ها یا ترمیم اتصالات آسیب دیده، اتصال کوتاه مادربرد را برطرف کرد. اتصال کوتاه در مادربرد می تواند آسیب های بسیار جدی را به این قطعه وارد کند و حتی شما را مجبور به خرید یک مادربرد جدید کند. با استعلام قیمت مادربرد ddr5 یا قیمت مادربرد ddr3، می توانید متوجه شوید که آیا تعمیر به موقع مادربرد به نفع شماست یا خرید یک مادربرد جدید.
اتصالات پنل جلویی را بررسی کنید
دکمه پاور روی کیس کامپیوتر همراه با سایر کانکتورهای پنل جلویی مانند دکمه های راه اندازی مجدد، چراغ های LED پاور و چراغ های فعالیت هارد دیسک، از طریق یک سیم نازک و دو پین به مادربرد وصل می شوند. بدون این اتصال ساده، کامپیوتر شما راه اندازی نمی شود و روشن نشدن مادربرد طبیعی است. در واقع در صورت وصل نبودن دکمه پاور به پین های سازگار روی مادربرد، با فشار دادن دکمه پاور، هیچ فرمانی صادر نمی شود. در این شرایط باید سیم ها را از پنل جلویی به سمت مادربرد دنبال کنید و مطمئن شوید که کانکتورهای دکمه پاور (که گاهی با علامت + و – مشخص می شوند) به درستی به مادربرد وصل شده اند.
عدم سازگاری پردازنده با سیستم نرم افزاری سیستم
تنظیمات بایوس و UEFI در واقع رابط بین سخت افزار و سیستم عامل در یک کامپیوتر هستند. در صورتی که با پردازنده یا سایر اجزای سخت افزاری نصب شده روی سیستم سازگاری نداشته باشند، مادربرد روشن نمی شود. بهترین راه حل برای رفع مشکل روشن نشدن مادربرد یا رفع ناپایداری سیستم، به روز رسانی سیستم عامل مادربرد است.
تعمیر مادربرد
گاهی برای رفع مشکل روشن نشدن مادربرد باید به فکر تعمیر تخصصی این قطعه باشید. تعمیرات مادربرد بسیار تخصصی است و طیف وسیعی از راه حل ها را در بر می گیرد. برای مثال ممکن است به تعویض خازن ها، دیودها یا ترانزیستورهای روی مادربرد نیاز باشد. گاهی نیز تعمیرات شامل تعویض یا تعمیر دیگر قطعات مرتبط با مادربرد مانند پاور است. علائم خرابی مادربرد و نوع مشکلی که سیستم دارد، تعیین می کند که برای تعمیرات مادربرد به چه اقداماتی نیاز است.
آیا می توانم مادربرد کامپیوترم را تعویض کنم؟
اگر هیچ یک از موارد بالا به شما در حل مشکل روشن نشدن مادربرد کمک نکرده است و هنوز مطمئن هستید که ایراد سیستم از مادربرد است، ممکن است زمان تعویض آن فرا رسیده باشد. برای تعویض مادربرد سیستم، می توانید از یک راهنمای خرید بهترین مادربرد کمک بگیرید. مادربردهای مختلفی در بازار وجود دارد که قیمت آنها و قطعا عملکرد و کیفیتی که دارند هم با هم متفاوت است. برای مثال، بررسی و مقایسه قیمت مادربرد ddr3 و ویژگی های آن با دیگر مادربوردها می تواند به شما کمک کند که کدام مادربرد برای سیستم شما بهتر است. البته قطعا شما باید برای انتخاب مادربرد، به نوع سیستمی که دارید هم توجه کنید و مطمئن شوید که مادربردی که تهیه می کنید، با سیستم شما سازگاری دارد یا خیر.