خرید یک دستگاه  لپ‌تاپ نو در این روزها که از یک سو تورم لجام گسیخته بر گرده مردم سوار شده و از سوی دیگر سطح درآمد اکثر مردم نیز بسیار کاهش یافته است، برای بسیاری به یک آرزوی تقریباً محال تبدیل شده است. آن‌ها که کارمند هستند و حقوق ثابت دارند، گرفتار افزایش قیمت ارزهای خارجی و در نتیجه افزایش قیمت تمام کالاها هستند و آنان که کار آزاد دارند سردرگم هستند که در شرایط فعلی چگونه می‌توانند بین دخل و خرج زندگی موازنه برقرار کنند، کاری که حتی نخبگان اقتصادی نیز از انجام آن عاجز هستند! همراه چیکاو باشید.

در چنین شرایطی اگر سیستم رایانه شخصی شما، هم به دلیل فرسوده شدن قطعات، قدرت اولیه خود را از دست داده باشد و هم این که برنامه‌های جدید نیاز به توان و قدرت پردازشی بسیار بالاتری نسبت به چند سال قبل دارند و همچنین اگر اهل گیم باشید، بازی‌های رایانه‌ای که وارد بازار می‌شوند قدرتی بسیار فراتر از قدرت سیستم‌های چندین سال و احیانا یک دهه قبل شما را می‌طلبند لذا فقط با انتخاب یکی از دو گزینه‌ی:

۱ـ تعویض

۲ـ ارتقاء

 می‌توانید این مشکل سیستم شخصی خود را حل کنید.

با توجه به وضعیت معیشتی و درآمدی فعلی، به احتمال زیاد گزینه تعویض برای بسیاری از افراد منتفی است اما گزینه‌ی ارتقاء می‌تواند تا حدودی کاربر را امیدوار سازد که بتواند سطح قدرت دستگاه رایانه شخصی خود را در صورت امکان به روز کند.

 البته سیستم‌های رایانه رومیزی را به راحتی می‌توان ارتقاء داد اما مشکل دارندگان لپ‌تاپ چیزی نیست که به آسانی قابل حل باشد زیرا رایانه‌های رومیزی معمولی در مورد تعویض سخت‌افزار انعطاف‌پذیر هستند. اما ارتقاء لپ‌تاپ مشکلات خاص خود را دارد و بسته به مدل، ممکن است بتوان برخی از قطعات آن را ارتقاء داد که در ادامه این اجزا را مورد بررسی قرار می‌دهیم.

■ سیستم رایانه رومیزی

کیس‌های کامپیوتر جعبه‌های بسیار بزرگی هستند که تمام قطعات در فضایی مناسب در کنار هم و بر روی مادربردی بزرگ قرار گرفته و نصب شده‌اند و بسیاری از این قطعات نیز فقط در سوکت مخصوص خود قرار دارند و می‌توان به راحتی آن قطعه مانند رم، کارت گرافیک، کارت صدا، مودم و… را از داخل سوکت مخصوص خود خارج کرد یا برای جای‌گذاری آن را با اندکی فشار در سوکت مخصوص خود قرار داد. حتی اگر شما یک رایانه‌ی رومیزی آماده را خریداری کنید، احتمالاً مادربورد آن با اسلات‌هایی خالی از رم و PCI Express همراه خواهند بود که می‌توانید رم و کارت‌های توسعه‌ی بیشتری را روی آن نصب کنید.

تعویض و ارتقاء قطعات سیستم‌های رومیزی بسیار آسان است و فقط کافی است تا دو تا پیچ صفحه یک طرف کیس را باز کرده و آن صفحه را از کیس جدا کنید. اکنون برای تعویض یا تعمیر، به تمام قطعات این سیستم دسترسی دارید.

■ لپ‌تاپ

دستگاه‌های لپ‌تاپ درکل، دستگاه‌هایی جمع و جور و قابل حمل هستند که برای راحت‌تر حمل و جا به جا کردن این دستگاه سعی شده تا حد ممکن کوچک، باریک، کم حجم و سبک طراحی شوند. به همین دلیل قطعات این دستگاه‌ها به صورت بسیار فشرده نصب شده‌اند و حتی در اکثر موارد این قطعات روی مادر برد لحیم شده و هیچگونه سوکتی ندارند.

حتی در برخی موارد دستگاه هایی مانند سرفیس پرو 2 مایکروسافت می‌بایست با یک حرارت‌ دهنده‌ی مخصوص، موانع اطراف صفحه‌نمایش را ذوب کرد تا بتوان آن را باز کرد. اما هنوز مشکل اصلی پابرجاست زیرا پس از باز کردن سرفیس پرو 2، با انبوهی از قطعاتی مواجه خواهید شد که به صورت کاملاً فشرده و تودرتو در کنار هم قرار گرفته‌اند. باتری نیز به نوعی به کیس پیوند خورده و تعویض آن به آسانی ممکن نخواهد بود. در این لپ‌تاپ نیز شما با حجم زیادی از قطعات ریز و درشت و به هم‌فشرده مواجه خواهید شد؛ علاوه ‌بر این، حتی در برخی از لپ‌تاپ‌ها احتمال دارد که باتری نیز در محل خود با چسب ثابت شده باشد!

به هر حال اگر خیلی خوش‌شانس باشید، برای ارتقاء لپ‌تاپ فقط چند قطعه آن را می‌توانید تعویض کنید. البته بسیاری از لپ‌تاپ‌ها توانایی ارتقاء برخی از سخت‌افزارهای خود را دارند. این آپگرید‌های سخت‌افزاری خصوصاً در مورد لپ‌تاپ‌های قدیمی که بزرگتر و ارتقاء‌پذیرتر هستند، آسان خواهد بود که در ادامه آن را شرح می‌دهیم.

• ارتقاء حافظه رم (RAM)

رم چیست و چه وظیفه‌ای را ایفا می‌کند؟

رم، یکی از مهم‌ترین بخش‌های سیستم رایانه شخصی رومیزی یا لپ‌تاپ و حتی گوشی هوشمند است که موجب اجرای روان‌تر برنامه‌ها یا بازی‌های رایانه‌ای در سیستم رومیزی یا لپ‌تاپ می‌شود. میزان رم بیشتر یعنی اجرای سریع‌تر و روان‌تر برنامه‌ها و بازی‌های رایانه‌ای. در صورتی که میزان رم لپ‌تاپ شما بالا باشد، تمام برنامه‌ها را می‌توانید به طور بسیار نرم و روان اجرا کنید. البته از یاد نبرید که اجرای برنامه‌ها یا بازی‌های سنگین تنها منوط به رم بالا نیست بلکه باید پردازنده و کارت گرافیکی سیستم شما نیز از قدرت کافی برخوردار باشد.

درصورتی که سیستم شما دچار لگ و کندی شده یا نرم و روان نیست به دفترچه راهنمای آن مراجعه کنید و در ابتدا ببینید که آن دستگاه تا چه میزان رم را می‌تواندساپورت ‌کند.

فرض کنید پردازنده لپ‌تاپ شما Core i3 باشد اما لپ‌تاپ را زمانی که خریده‌اید، روی آن فقط یک رم ۲ یا ۴ گیگابایتی قرار داشته است. اکنون با مراجعه به دفترچه راهنمای آن لپ‌تاپ متوجه می‌شوید که شرکت سازنده توضیح داده است که این لپ‌تاپ تا ۱۶ گیگابایت رم را می‌تواند پشتیبانی کند، یعنی حدود ۸ یا ۴ برابر میزان فعلی رم که روی دستگاه شما قرار دارد.  

اکنون با احتیاط زیاد قاب پشت لپ‌تاپ را باز کنید (هرچند که اگر لپ‌تاپ را ببرید تا یک تعمیرکار ماهر این کار را برای شما انجام دهد بسیار بهتر است). سپس قسمت اسلات کارت رم را پیدا کنید. به طور معمول خواهید دید که برای نصب کارت رم دو اسلات وجود دارد، بنابراین شما می‌توانید کارت رم ۲ گیگابایتی را به ارامی از محل خود خارج کنید و نهایتاً تا دو کارت رم ۸ گیگابایتی (یا کمتر و به هر میزانی که نیاز دارید)، کارت‌های رم را به ارامی در اسلات مخصوص خود قرار دهید.

پس از اتمام و بستن قسمت پشتی لپ‌تاپ وقتی دستگاه خود را روشن و آزمایش کنید، متوجه می‌شوید که سرعت آن به اندازه باورنکردنی افزایش یافته است!

• حافظه ذخیره سازی یا به اصطلاح هارد لپ‌تاپ

به طور معمول، در لپ‌تاپ‌های ارزان قیمت، شرکت‌ها برای این که بتوانند دستگاهی اقتصادی را در بازار عرضه کنند، مقدار رم و حافظه ذخیره سازی یا هارد را بسیار کمتر از میزانی که آن لپ‌تاپ می‌تواند پشتیبانی کند، قرار می‌دهند اما پس از مدتی اگر احساس کردید که این دو مورد پاسخگوی نیازهای شما نیست، آن‌ها را ارتقاء دهید.

برای تعویض هارد دیسک، می‌توانید پیچ‌های قاب پشتی لپ‌تاپ را که اتفاقاً تعداد آن‌ها کم هم نیست، باز کنید. سپس پیچ گیره نگه‌دارنده هارد دیسک را نیز باز کنید و گیره را از روی هارد دیسک بردارید. اکنون می‌توانید به آرامی هارد دیسک را از محل خود کمی به عقب بکشید و سپس به طور کامل خارج کنید.

در مرحله بعد سعی کنید هارد دیسک جدید را (که توصیه می‌شود از نوع SSD تهیه کنید) دقیقاً در محل هارد دیسک قبلی که خارج کرده‌اید، قرار دهید و اندکی به جلو هل دهید. حال، گیره نگه‌دارنده را مانند قبل سر جای خود قرار داده و پیچ آن را ببندید. در پایان قاب پشتی لپ‌تاپ را در محل خود قرار داده و پیچ‌های آن را ببندید.

اکنون لپ‌تاپ شما برای استفاده آماده به کار است و می‌توانید آن را روشن کرده و اگر حافظه ذخیره سازی جدید را از نوع SSD تهیه کرده باشید، از سرعت بسیار زیاد آن لذت ببرید!

• باتری

باتری‌ها جزو مواد و قطعات مصرفی به حساب می‌آیند زیرا نهایتاً پس از یک چرخه شارژ ۸۰۰ تا ۱۰۰۰ بار، کیفیت آن‌ افت پیدا می کند و به مرور از میزان شارژ دهی آن‌ کاسته می‌شود تا جایی که شاید با ۱۵۰۰ بار شارژ کردن میزان شارژدهی آن‌ گاه حتی به کمتر از یک ساعت می‌رسد.

البته اگر لپ‌تاپ شما در جای ثابتی قرار دارد که می‌تواند به طور دائم کابل برق آن به پریز برق متصل باشد، نیاز به تعویض باتری ندارید و سال‌های سال می‌توانید به همین طریق از لپ‌تاپ خود استفاده کنید منتها سعی کنید همان باتری کم‌شارژ و معیوب آن نیز روی لپ‌تاپ باشد و از دستگاه جدا نکنید تا با قطع و وصل و نوسانات برق لپ‌تاپ شما دچار مشکل نشود اما چنانچه مجبور هستید تا لپ‌تاپ خود را به محل کار یا مرکز آموزشی مانند دانشگاه و… یا مکان دیگری حمل کنید و در آنجا نیز به طور دائم به پریز برق دسترسی ندارید، چاره‌ای جز تعویض باتری نیست.

تعویض باتری نیز با توجه به این که قطعه‌ای متحرک است و معمولاً بدون نیاز به باز کردن اکثر لپ‌تاپ‌ها می‌توانید از جای خودش آن را خارج کنید، کار چندان سخت و مشکلی نیست منتها در هنگام خرید باتری جدید توجه داشته باشید که باتری مستعمل را به همراه خود ببرید تا دقیقاً یک باتری مشابه همان را خریداری کنید.

برای خرید باتری لپ‌تاپ سعی کنید آن را از فروشگاه معتبر و حتی‌الامکان از نمایندگی خدمات پس از فروش همان برند خریداری کنید. نکته بعدی در مورد تاریخ تولید و انقضای باتری است که دقت کامل داشته باشید تا باتری مورد نظر زیاد در انبار یا فروشگاه مربوطه نخوابیده باشد زیرا مستهلک شده و هم از نظر توان نمی‌تواند به اندازه باتری نو برق ذخیره کنید و هم از نظر چرخه شارژ بسیار زودتر از آنچه شما انتظار دارید مستهلک شده و مجبور می‌شوید پس مدتی و بسیار زودتر از آنچه انتظار دارید برای خرید یک باتری نو دیگر اقدام کنید.

• جایگزین کردن درایو لوح فشرده با یک درایو SSD

اگر از درایو لوح فشرده خود به آن صورت استفاده نمی‌کنید، می توانید آن را از لپ‌تاپ خود خارج کرده و در عوض آن یک حافظه ذخیره سازی از نوع SSD قرار دهید. برای انجام این کار از یک شخص خبره یا تعمیرکار هم می‌توانید کمک بگیرید. هرچند که این مورد کار مشکلی نیست اما اگر تعمیکار مجاز آن را برای شما جایگزین کند بسیار بهتر است زیرا با باز کردن قاب پشتی لپ‌تاپ ممکن است بدون آن که متوجه باشید، ناخواسته به سایر قطعات داخلی آن آسیب برسانید.

• تعویض پردازنده‌ی محاسباتی (CPU) و پردازنده‌ی گرافیکی (GPU)

تعویض پردازنده‌ی محاسباتی (CPU) و پردازنده‌ی گرافیکی (GPU) اگرچه در برخی از لپ‌تاپ‌ها امکان‌پذیر است اما انجام آن کار ساده‌ای نیست و دو مشکل مهم و اساسی سر راه شما قرار دارد که عبارتند از:

۱ـ این دو قطعه بر روی برد لحیم شده‌اند

بنابراین تعویض آن به احتمال زیاد از عهده شما بر نمی‌آید و باید لپ‌تاپ خود را به تعمیرگاه مجاز ببرید تا آن‌ها را برای شما تعویض کند که مسلماً هزینه زیادی نیز روی دست شما خواهد گذاشت.

۲ـ تولید گرمای بیشتر توسط پردازنده جدید

باتوجه به این موضوع که قطعات جدید قوی‌تر از قطعات قبلی هستند، در نتیجه هم برق بیشتری مصرف می‌کنند و هم گرمای بیشتری تولید می‌کنند که به احتمال زیاد فن و سیستم اتلاف گرمای لپ‌تاپ شما نتواند گرمای ایجاد شده را دفع کند. گرمای زیاد نیز باعث سوختن پردازنده می‌شود یا عملکرد ان را مختل می‌کند و کمترین مشکلی که به وجود می‌آورد عملکرد تراشه کند می‌شود. بنابراین با مشاهده این مورد باید برای رفع آن چاره‌ای بیندیشید که به طور معمول هزینه‌های آن افزایش می‌یابد که ممکن است آن لپ‌تاپ ارزش آن همه هزینه کردن را نداشته باشد و تعویض لپ‌تاپ به صرفه‌تر باشد.

نظر شما در این باره چیست؟ آیا تا به حال لپ‌تاپ خود را ارتقاء داده‌اید؟ در بخش کامنت‌ها با ما درمیان بگذارید.