نوکیا زمانی پادشاه بی‌چون‌وچرای صنعت تلفن همراه بود. در اوایل دهه ۲۰۰۰، دستگاه‌های آن بازارهای جهانی را تسخیر کردند و برند آن مترادف با قابلیت اطمینان و نوآوری بود. با این حال، ظرف یک دهه، بخش موبایل نوکیا به سایه‌ای از خودِ سابقش تبدیل شد و در نهایت به مایکروسافت فروخته شد.
یکی از بزرگترین عوامل پشت این سقوط چشمگیر، ظهور اندروید بود. در حالی که اشتباهات نوکیا در این امر نقش داشت، سیستم عامل متن‌باز گوگل اساساً صنعت گوشی‌های هوشمند را تغییر شکل داد و نوکیا را در رقابت با آن دچار مشکل کرد.
اوج سلطه نوکیا
در اوج خود در اواسط دهه ۲۰۰۰، نوکیا بیش از ۴۰ درصد از بازار جهانی تلفن همراه را در اختیار داشت. این شرکت فنلاندی برخی از نمادین‌ترین دستگاه‌ها، از جمله نوکیا ۳۳۱۰ و سری N را تولید کرد که به دلیل دوام، طراحی کاربرپسند و ویژگی‌های پیشرفته خود بسیار محبوب بودند.
سیستم عامل Symbian اختصاصی نوکیا غالب بود و تلفن‌های همراه آن در بازارهای توسعه‌یافته و نوظهور پرفروش بودند. با این حال، با تکامل فناوری و تغییر ترجیحات مصرف‌کنندگان به سمت گوشی‌های هوشمند، نوکیا نتوانست به سرعت خود را وفق دهد.
ظهور اندروید و تغییر بازار گوشی‌های هوشمند
گوگل اندروید را در سال ۲۰۰۸ به عنوان یک سیستم عامل متن‌باز معرفی کرد که برای کار بر روی طیف گسترده‌ای از دستگاه‌ها طراحی شده بود. برخلاف iOS اپل، که منحصراً برای آیفون بود، اندروید توسط چندین سازنده، از جمله سامسونگ، HTC و موتورولا پذیرفته شد. این رویکرد باز، نوآوری سریع، یک اکوسیستم برنامه وسیع و یک تجربه کاربری بسیار قابل تنظیم را امکان‌پذیر کرد.
انعطاف‌پذیری اندروید آن را به مورد علاقه سازندگانی تبدیل کرد که به دنبال جایگزینی برای سیستم عامل‌های اختصاصی مانند Symbian و BlackBerry OS بودند. شرکت‌هایی مانند سامسونگ به سرعت از این امر بهره بردند و گوشی‌های هوشمند قدرتمند اندرویدی را روانه بازار کردند که مورد توجه طیف وسیعی از مخاطبان قرار گرفت. در مقابل، نوکیا به Symbian، یک پلتفرم قدیمی که برای رقابت با رابط‌های بصری و اکوسیستم‌های برنامه اندروید و iOS تلاش می‌کرد، تکیه کرد.
اشتباهات استراتژیک نوکیا
در حالی که ظهور اندروید نقش مهمی در تغییر شکل صنعت داشت، تصمیمات خود نوکیا نیز سقوط آن را تسریع کرد. یکی از بزرگترین اشتباهات آن، عدم تمایل به پذیرش اندروید بود. نوکیا با وجودrecognizing پتانسیل گوشی‌های هوشمند، تصمیم گرفت سیستم عامل مبتنی بر لینوکس خود به نام MeeGo را توسعه دهد. با این حال، درگیری‌های داخلی و ناکارآمدی‌های مدیریتی منجر به شکست MeeGo شد و نوکیا را بدون یک پلتفرم رقابتی رها کرد.
در سال ۲۰۱۱، مدیرعامل وقت نوکیا، استفان الوپ، تصمیم بحث‌برانگیزی گرفت که منحصراً با مایکروسافت همکاری کند و ویندوز فون را به عنوان سیستم عامل اصلی خود انتخاب کند. این اقدام بسیاری از مشتریان وفادار نوکیا را که انتظار یک جایگزین اندرویدی را داشتند، بیگانه کرد.
در همین حال، ویندوز فون به دلیل انتخاب محدود برنامه و پشتیبانی ضعیف‌تر توسعه‌دهندگان در مقایسه با اندروید، برای به دست آوردن سهم بازار تلاش کرد. در حالی که سامسونگ، هواوی و سایر سازندگان به سرعت محصولات اندرویدی خود را گسترش می‌دادند، استراتژی ویندوز فون نوکیا نتوانست پا به پای آنها پیش برود.
سقوط اجتناب‌ناپذیر و خرید توسط مایکروسافت
تا زمانی که نوکیا تلاش کرد بهبود یابد، خیلی دیر شده بود. اندروید قبلاً سلطه خود را تثبیت کرده بود و سازندگانی مانند سامسونگ به نام‌های آشنا در صنعت گوشی‌های هوشمند تبدیل شده بودند.
سری لومیا نوکیا، اگرچه به دلیل سخت‌افزار خود مورد تحسین قرار گرفت، اما به دلیل محدودیت‌های ویندوز فون نتوانست کاربران کافی را جذب کند. تا سال ۲۰۱۳، سهم بازار گوشی‌های هوشمند نوکیا به شدت کاهش یافته بود و این شرکت را مجبور به فروش بخش موبایل خود به مایکروسافت به قیمت ۷.۲ میلیارد دلار کرد.
متأسفانه، تلاش‌های مایکروسافت برای احیای تجارت تلفن نوکیا با ویندوز موبایل نیز شکست خورد. تا سال ۲۰۱۶، مایکروسافت عملاً این سرمایه‌گذاری را رها کرد که پایان حضور نوکیا در بازار گوشی‌های هوشمند را رقم زد.
احیای نوکیا و درس‌های آموخته شده
اگرچه نوکیا دیگر بر صنعت موبایل تسلط ندارد، این برند تحت HMD Global، که نام نوکیا را برای گوشی‌های هوشمند اندرویدی مجوز می‌دهد، احیایی را تجربه کرده است.
با این حال، HMD Global برای استفاده مؤثر از برند نوکیا تلاش کرده است. در نتیجه، این شرکت در نهایت استفاده از برند نوکیا را برای گوشی‌های هوشمند خود متوقف کرد که پایان گوشی‌های با برند نوکیا را رقم زد. در همین حال، خود نوکیا تمرکز خود را به طور کامل به فناوری تجهیزات شبکه معطوف کرده و میراث موبایل خود را پشت سر گذاشته است.
سقوط نوکیا به عنوان یک درس مهم در صنعت فناوری عمل می‌کند. حتی مسلط‌ترین شرکت‌ها نیز اگر نتوانند خود را با تغییر ترجیحات مصرف‌کننده و فناوری‌های نوظهور وفق دهند، ممکن است دچار مشکل شوند. ظهور اندروید اجتناب‌ناپذیر بود، اما اگر نوکیا زودتر آن را پذیرفته بود، سرنوشت این شرکت می‌توانست بسیار متفاوت باشد.
