دنیای هوش مصنوعی به سرعت در حال تغییر است. ظهور مدل‌های زبانی بزرگ (LLM) مانند ChatGPT انقلابی در این عرصه ایجاد کرد، اما هزینه‌های بالای آموزش و استفاده از این مدل‌ها، دسترسی به آن‌ها را برای بسیاری محدود کرده بود.
اکنون، DeepSeek، یک مدل هوش مصنوعی متن‌باز از چین، با ارائه عملکردی رقابتی و هزینه‌ای بسیار کمتر، معادلات را تغییر داده و پرسش‌های جدی در مورد قیمت‌گذاری و دسترسی به هوش مصنوعی پیشرفته مطرح کرده است. این مقاله به بررسی این موضوع و تأثیر آن بر بازیگران اصلی این صنعت، از جمله انویدیا، می‌پردازد.
چالش قیمت‌گذاری در هوش مصنوعی
همانطور که می‌دانیم، OpenAI با عرضه ChatGPT و ChatGPT Plus با قیمت‌های اشتراک ماهیانه، مدلی جدید برای دسترسی به هوش مصنوعی پیشرفته ارائه کرد. این مدل، اگرچه دسترسی به این فناوری را برای بسیاری آسان‌تر کرد، اما همچنان هزینه‌های قابل توجهی را برای کاربران به همراه داشت. این موضوع باعث ایجاد این سوال اساسی شد که آیا هوش مصنوعی واقعاً باید اینقدر گران باشد؟
ورود DeepSeek: هوش مصنوعی قدرتمند با هزینه‌ای ناچیز
DeepSeek با ارائه مدل R1 خود، پاسخی قاطع به این سوال داده است. این مدل متن‌باز، نه تنها در برخی وظایف مانند ریاضیات، کدنویسی و استدلال، عملکردی مشابه یا حتی بهتر از ChatGPT و مدل o1 OpenAI ارائه می‌دهد، بلکه با کسری از هزینه‌ی آن‌ها آموزش داده شده و مورد استفاده قرار می‌گیرد.
هزینه‌های باورنکردنی
یکی از نکات شگفت‌انگیز در مورد DeepSeek، هزینه‌ی آموزش آن است. در حالی که OpenAI برای آموزش و استنتاج ChatGPT در سال ۲۰۲۴، ۷ میلیارد دلار هزینه کرده است، بودجه‌ی آموزشی DeepSeek R1 تنها ۵ میلیون دلار بوده است! این اختلاف فاحش، نشان می‌دهد که شاید برای آموزش مدل‌های پیشرفته‌ی هوش مصنوعی، به آن حجم عظیم از GPU که قبلاً تصور می‌شد، نیازی نباشد.
تأثیر بر بازار هوش مصنوعی
قیمت بسیار پایین‌تر DeepSeek (۲۰ تا ۳۰ برابر ارزان‌تر از رقبای آمریکایی)، می‌تواند تأثیر بسزایی بر بازار هوش مصنوعی داشته باشد. مشتریان بزرگ سازمانی اکنون این سوال را از خود می‌پرسند که آیا می‌توانند با استفاده از مدل‌های متن‌باز و ارزان‌تر، به ۹۰٪ عملکرد مدل‌های سطح بالا دست پیدا کنند؟ این موضوع یادآور موج متن‌باز شدن نرم‌افزارها در سال گذشته، مانند انتشار Llama توسط متا و ظهور مدل‌های تصویر هوش مصنوعی مبتنی بر Stable Diffusion است.
تأثیر بر انویدیا
موفقیت DeepSeek می‌تواند تأثیر قابل توجهی بر درآمد انویدیا، بزرگترین تامین‌کننده‌ی GPU برای آموزش مدل‌های هوش مصنوعی، داشته باشد. اگر توسعه‌دهندگان به سمت روش‌های آموزشی کوچکتر و کارآمدتر روی آورند، تقاضای عظیم برای GPUهای انویدیا ممکن است کاهش یابد.
آینده‌ی هوش مصنوعی
ظهور DeepSeek به معنای حذف کامل OpenAI و سایر شرکت‌های بزرگ هوش مصنوعی نیست. آن‌ها همچنان مزیت‌هایی مانند شناخت برند و کیفیت بالای محصولات خود را دارند. اما این موضوع نشان می‌دهد که مدل‌های متن‌باز و ارزان‌قیمت، در صورت توسعه‌ی صحیح، می‌توانند بسیار قدرتمند باشند و بازار هوش مصنوعی را متنوع‌تر کنند.
مزایای DeepSeek و مدل‌های مشابه:
- کاهش هزینه‌ها: دسترسی به هوش مصنوعی پیشرفته را برای افراد و سازمان‌های بیشتری فراهم می‌کند.
- افزایش رقابت: شرکت‌های بزرگ را مجبور به شفافیت بیشتر در قیمت‌گذاری و ارائه‌ی خدمات بهتر می‌کند.
- نوآوری بیشتر: به توسعه‌ی روش‌های جدید و کارآمدتر در آموزش مدل‌های هوش مصنوعی کمک می‌کند.
