توفانهای به اندازه زمین در مشتری ممکن است ناشی از گردبادهای مغناطیسی باشند!
مطالعهای که در 26 نوامبر در مجله Nature Astronomy منتشر شد، نشان میدهد که گردابهای مغناطیسی که از یونوسفر مشتری به سمت جو عمیق آن فرود میآیند، ممکن است باعث ایجاد توفانهای آنتیسیکلونیک جاذب اشعه ماوراء بنفش شوند.
این توفانها که به شکل بیضیهای تاریک ظاهر میشوند، به اندازه زمین هستند و عمدتاً در مناطق قطبی مشتری مشاهده شدهاند. این پدیده برای اولین بار در دهه 1990 توسط تلسکوپ فضایی هابل در نور ماوراء بنفش (UV) شناسایی شد و بعداً توسط فضاپیمای کاسینی ناسا در سال 2000 تأیید شد.
پرده برداری از دینامیک گردبادها
این مطالعه که در مجله Nature منتشر شد، توسط تروی تسوبوتا، محقق کارشناسی ارشد در دانشگاه کالیفرنیا، برکلی، به همراه مایکل وانگ از UC برکلی، ایمی سایمون از مرکز پرواز فضایی گودارد ناسا و دیگران انجام شد.
یافتهها نشان میدهد که این بیضیهای تاریک توسط گردبادهای مغناطیسی گردابی که به دلیل اصطکاک بین خطوط میدان مغناطیسی عظیم مشتری و خطوط میدان مغناطیسی در یونوسفر آن ایجاد میشوند، تشکیل میشوند. تصور میشود این گردبادها باعث ایجاد ذرات معلق شده و لکههای متراکمی از مه جاذب اشعه ماوراء بنفش را در استراتوسفر ایجاد میکنند.
نقش حلقه پلاسمای آیو
این مطالعه نشان میدهد که میدان مغناطیسی مشتری، یکی از قویترین میدانهای مغناطیسی در منظومه شمسی، با حلقه پلاسمای آیو – حلقهای از ذرات باردار که توسط فعالیتهای آتشفشانی در قمر آیو مشتری آزاد میشوند – تعامل میکند. این تعامل باعث ایجاد اصطکاک میشود که میتواند گردابهای مغناطیسی را آغاز کند که به جو سیاره فرود میآیند.
مکانیسم دقیق هنوز مشخص نیست، محققان در مورد اینکه آیا این گردبادها مواد را از لایههای عمیقتر جو بیرون میکشند یا به طور مستقل مه ایجاد میکنند، بحث میکنند.
رصدهای منظم الگوها را تأیید میکنند
پروژه میراث جو سیارات بیرونی (OPAL) که تصاویر سالانه مشتری را با استفاده از تلسکوپ فضایی هابل ثبت میکند، نقش مهمی در این کشف ایفا کرد. بین سالهای 2015 تا 2022، بیضیهای تاریک در 75 درصد تصاویر در قطب جنوب مشاهده شدند، اما در قطب شمال بسیار نادرتر بودند. این تشکیلات معمولاً بیش از یک ماه ظاهر میشوند و ظرف دو هفته از بین میروند و شبیه به یک «کوچه گردباد» مغناطیسی هستند.