مکمل های سلامت مغز را خریداری نکنید چون کارایی ندارند

محصولات بدون نسخه‌ای را که وعده حافظه بهتری می‌دهند، فراموش کنید.

یک نظرسنجی اخیر نشان می‌دهد که حدود ۲۵ درصد از بزرگسالان بالای ۵۰ سال مکملی را برای بهبود سلامت مغز خود با نوید تقویت حافظه و توجه و تمرکز بهتر مصرف می‌کنند.

مشکل چیست؟ هیچ دلیل محکمی وجود ندارد که هیچ کدام از آن مکمل‌ها واقعاً بتوانند برای تمرکز بهتر و تقویت حافظه مفید باشند و کارایی داشته باشند. همراه چیکاو باشید.

دکتر گاد مارشال (Gad Marshall)، دستیار مدیر پزشکی در مرکز تحقیقات و درمان آلزایمر در بیمارستان زنان بریگام وابسته به هاروارد، می‌گوید: «مشکل اصلی در مورد تمام مکمل‌های بدون نسخه، فقدان مقررات است». سازمان غذا و دارو آمریکا (Food and Drug Administration) یا FDA بر تست و آزمایش محصول، دقت مواد نظارتی ندارد. آن‌ها فقط به دنبال مکمل‌هایی هستند که ادعاهای سلامتی مرتبط با درمان بیماری‌های خاص را ارائه می‌دهند.

از نظر سلامت مغز، این بدان معناست که یک سازنده مکمل می‌تواند ادعا کند که محصولی را که او در بازار عرضه می‌کند به هوشیاری ذهنی یا به دست آوردن حافظه کمک می‌کند، اما نه این که از زوال عقل یا بیماری آلزایمر محافظت کند یا بتواند آن را بهبود بخشد. دکتر مارشال می‌گوید: «به این ترتیب تولیدکنندگان مجبور نیستند از هیچ ادعایی مبنی بر مؤثر یا حتی ایمن بودن محصول‌شان حمایت کنند.

• ترکیبی از مواد مغذی

بسیاری از مکمل‌های مغز بر روی اسیدهای چرب امگا ۳ (مانند اسیدهای چرب موجود در روغن ماهی)، ویتامین E، ویتامین‌های مختلف B یا ترکیبات مختلف تمرکز می‌کنند. چرا این‌ها؟

به گفته دکتر مارشال، شواهد محکمی وجود دارد مبنی بر این که برخی رژیم‌های غذایی، مانند رژیم مدیترانه‌ای (Mediterranean diet)، رژیم DASH و رژیم غذایی MIND diet می‌توانند به بهبود عملکرد ذهنی کمک کنند.

او می‌گوید: «این رژیم‌ها حاوی مواد غذایی با مقادیر زیادی از این ویتامین‌ها و مواد معدنی هستند. اما چیزی که مشخص نیست این است که آیا ترکیب مواد مغذی در این رژیم‌ها مفید است، یا این که این ترکیبات خاص یا حتی مقادیر مشخصی هستند یا برخی عوامل دیگر. محققان سعی کرده‌اند با آزمایش این که چگونه این مواد مغذی فردی بر سلامت ذهنی تأثیر می‌گذارند به این سؤالات پاسخ دهند. تاکنون مطالعات محدود، به جز چند استثنای نادر، هیچ مدرکی برای کمک به آن‌ها پیدا نکرده است.

دکتر مارشال می‌گوید: «با این حال، این بدان معنا نیست که مکمل‌های مغز ممکن است کارایی نداشته باشند. فقط این است که شواهد زیادی از کارآزمایی‌های بالینی تصادفی – استاندارد طلایی برای تحقیقات – در مورد ویتامین‌ها یا مواد معدنی جدا شده و سلامت مغز وجود ندارد.

در اینجا خلاصه ای از آنچه علم تا کنون یافته است و به نتیجه آن رسیده، آمده است.

• اسیدهای چرب امگا 3 (روغن ماهی)

سه نوع امگا ۳ وجود دارد: ایکوزاپنتانوئیک اسید « eicosapentaenoic acid » (EPA) و دوکوزاهگزانوئیک اسید « docosahexaenoic acid » ( DHA) که بیشتر در ماهی‌های چرب مانند سالمون و ماهی خال مخالی یافت می‌شود و اسید آلفا لینولنیک « alpha-linolenic acid » ALA)) که در سبزیجات سبز برگ یافت می‌شود. کلم بروکسل، اسفناج، روغن‌های گیاهی (کلزا، سویا) و مغزها و دانه‌ها (گردو، دانه کتان).

دکتر مارشال می‌گوید: «بدن ALA را به EPA یا DHA تبدیل می‌کند، اما فقط در مقادیر کم، بنابراین بهترین راه برای دریافت مقادیر بالای EPA و DHA، خوردن ماهی بیشتر است.»

امگا ۳ به ساخت غشاهای سلولی در مغز کمک می‌کند و همچنین ممکن است اثرات ضد التهابی و آنتی اکسیدانی داشته باشد که می‌تواند از سلول‌های مغز محافظت کند.

ماهی یکی از اصلی‌ترین رژیم‌های غذایی مدیترانه‌ای و MIND است و مطالعات نشان داده‌اند که بین مصرف بیشتر ماهی و کاهش خطر زوال مغز ارتباط وجود دارد. با این حال، مکمل‌های امگا ۳ اثر مشابهی را نشان نداده اند. دکتر مارشال می‌گوید: «به نظر می‌رسد هر گونه فایده‌ای از مصرف بیشتر ماهی حاصل می‌شود و نه از مصرف مکمل‌های روغن ماهی.»

• ویتامین ای Vitamin E

ویتامین E یک آنتی اکسیدان است و اعتقاد بر این است که با کاهش استرس اکسیداتیو به سلامت مغز کمک می‌کند. این تنها مکملی است که هر گونه مزیت احتمالی دارد.

مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۴ در مجله Nutrients تحقیقات موجود در مورد ویتامین E و مسائل مختلف سلامتی مانند بیماری قلبی، سکته مغزی و بیماری آلزایمر را بررسی کرد.

محققان دریافتند ویتامین E با دوز بالا ممکن است به افراد مبتلا به زوال عقل خفیف تا متوسط آلزایمر کمک کند تا برای مدت کوتاهی به انجام وظایف روزمره زندگی خود ادامه دهند. با این حال، ویتامین E از بیماری جلوگیری نمی‌کند و علائم دیگر را کاهش نمی‌دهد و دوزهای بالا خطر سکته مغزی هموراژیک را افزایش می‌دهد.

• ویتامین‌های گروه ب B vitamins

سه ویتامین B اغلب با سلامت مغز مرتبط هستند: B6، B9 (فولات)، و B12. آن‌ها می‌توانند به تجزیه هموسیستئین کمک کنند که سطوح بالای آن با خطر بیشتر زوال عقل و بیماری آلزایمر مرتبط است. ویتامین‌های B همچنین به تولید انرژی مورد نیاز برای رشد سلول‌های جدید مغز کمک می‌کنند.

با این حال، بیشتر افراد از طریق رژیم غذایی خود ویتامین B کافی دریافت می‌کنند. دکتر مارشال می‌گوید: «در صورت کمبود یا مشکل دریافت کافی از طریق رژیم غذایی، ممکن است به ویتامین‌های B اضافی از طریق مکمل‌ها نیاز داشته باشید، اما در غیر این صورت آن‌ها هیچ فایده واضحی برای سلامت مغز ندارند.

• فکر کردن درباره  مکمل ها

بنابراین این سوال باقی می‌ماند: بدون هیچ مدرکی، چرا مردم همچنان مکمل‌های سلامت مغز را خریداری می‌کنند؟ دکتر مارشال می‌گوید: «این ایده هنوز وجود دارد که خوردن یک قرص آسان‌تر از ایجاد تغییرات پایدار در سبک زندگی است.»

توصیه دکتر مارشال این است: «تا زمانی که اطلاعات بیشتری به دست نیاید، بهتر است که پول خود را پس‌انداز کنید. همچنین برای انجام تمرینات هوازی و پیروی از یک رژیم غذایی گیاهی بیشتر سرمایه‌گذاری کنید.»